ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ (ΝΗΣΑΚΙ ΛΙΜΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ)


     Το νησάκι Ιωαννίνων στη λίμνη Παμβώτιδα μαζί με τον Άγιο Αχίλλειο νησί των Πρεσπών, είναι τα μοναδικά κατοικήσιμα λιμναία νησιά στην Ελλάδα. Το νησί των Ιωαννίνων βρίσκεται βορειοδυτικά της λίμνης, με έκταση 200 στρέμματα, μέγιστο ύψος 60 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της λίμνης. Ο οικισμός του αποτελείται από 110 περίπου σπίτια. 
    Το Μοναστήρι Παναγία η Ελεούσα βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις Μονές Αγίου Νικολάου Φιλανθρωπηνών και Αγίου Νικολάου Ντίλιου. Στη Μονή Φιλανθρωπηνών βρίσκονται οι γνωστές τοιχογραφίες των 7 Ελλήνων φιλοσόφων Πλάτων, Απολλώνιος ο Τυανεύς, Σόλων, Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Θουκυδίδης και Χίλων ο Λακεδαιμόνιος που θεωρούνταν προάγγελοι του χριστιανισμού. Παλαιότερα στο νησί υπήρχαν πολλά μοναστήρια. 
    Το Μοναστήρι της Παναγίας Ελεούσας αρχικά ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο των Ανέμων. Τον 16ο αι. μετονομάστηκε σε Παναγία Ελεούσα λόγω της μεταφοράς στη Μονή της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας. Η εικόνα της Θεοτόκου πριν από την άλωση των Ιωαννίνων από τους Τούρκους το 1431 βρίσκονταν στη Μονή Αγίας Παρασκευής μέσα στο κάστρο της πόλης. Οι Τούρκοι μετέτρεψαν το Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής σε τζαμί και τότε η εικόνα της Παναγίας χάθηκε. 
    Μία μοναχή με το όνομα Παρθενία είδε σε όραμα την Παναγία, η οποία καθ' υπόδειξη οδήγησε τη μοναχή στο σημείο που βρισκόταν η χαμένη εικόνα και της ανακοίνωσε ότι θα έπρεπε να την μεταφέρει στο νησάκι στη Μονή του Αγίου Νικολάου. Η επιθυμία της Παναγίας πραγματοποιήθηκε, η εικόνα βρέθηκε και μεταφέρθηκε στο νησί το 1548. Η Μονή μετονομάστηκε σε «Παναγία Ελεούσα».
    Το μοναστήρι είχε ευεργετηθεί από πλούσιους Γιαννιώτες του εξωτερικού. Τον 18ο αι. ανακαινίστηκε αποκτώντας τη σημερινή του μορφή, ενώ την περίοδο 1924-1929 λειτουργούσε ως ιεροδιδασκαλείο με δαπάνες του Ελληνικού Κράτους.
    Η εικόνα της Παναγίας είναι μικρή, εικονογραφείται ως Βρεφοκρατούσα κατά τον τύπο της Γλυκοφιλούσας.