ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΕ ΣΩΣΟΝ ΗΜΑΣ : ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ (ΝΟΜΟΣ ΑΡΤΗΣ) - ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΝΑΟΔΟΜΙΑΣ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΚΟΣΜΟ

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Παρηγορήτισσας ή Παρηγορήτριας βρίσκεται στο τέμπλο Ιερού Ναού που φέρει το όνομά της. Αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική, αλλά και αξιόλογη εικονογραφική παραλλαγή της εικόνας της Παναγίας του τύπου «Παναγίας Ελεούσας». Συνδυάζει, επίσης, στοιχεία από τον τύπο της «Παναγίας του Πάθους», όπως είναι το ανάστροφο πέλμα του Χριστού, καθώς και τη συγκρατημένη μελαγχολία για το επερχόμενο Πάθος του Υιού Της.

Η εκκλησία Παναγία Παρηγορήτισσα, γνωστή ως «Αρχόντισσα της Άρτας», βρίσκεται στη δυτική πλαγιά του λόφου Περάνθης μέσα στην πόλη. Πρόκειται για βυζαντινή εκκλησία του 13ου αι η οποία ήταν το καθολικό μοναστηριού. Η εκκλησία χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως μοναδικό δείγμα εκκλησιαστικής ναοδομίας σε ολόκληρο τον ορθόδοξο και μη χριστιανικό κόσμο

Θεμελιώθηκε το 1285 από τον Νικηφόρο Α΄ Κομνηνό Δούκα και τη γυναίκα του Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή όπως μας πληροφορεί επιγραφή του σώζεται στο υπέρθυρο του ναού. Αρχικά, άρχισε να κατασκευάζεται μικρότερος ναός από τον Δεσπότη Μιχαήλ Β' και τη σύζυγό του Θεοδώρα, κατόπιν Αγία Θεοδώρα πολιούχου της Άρτας, άγνωστου σχήματος, του οποίου την τύχη δεν γνωρίζουμε.

Οι εξωτερικές διαστάσεις του ναού είναι πραγματικά εντυπωσιακές: Μήκος Δ. πλευράς 22,10μ, μήκος πλάγιων πλευρών 20,27μ, ύψος 20,28μ, εξωτερική διάμετρος τρούλου 7,58μ, ύψος τρούλου 3,50 μ.

Εκείνο το στοιχείο που κάνει μοναδικό το ναό στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική σε όλον τον πλανήτη, είναι ο τρόπος στήριξης του κεντρικού τρούλου μοναδικής έμπνευσης και καινοτομίας, ο οποίος γίνεται αντικείμενο μελέτης για τους μηχανικούς που ασχολούνται με τη στατική κτιρίων στα τμήματα του Πολυτεχνείου. Ο αρχιτέκτονας πρωτομάστορας της εποχής προφανώς θέλοντας, αφενός να κρατήσει τον τρούλο που δεσπόζει ψηφιδωτό του Παντοκράτορα ορατό ορατό από την είσοδο, αφετέρου να υπάρχει ευρυχωρία και επαρκής φωτισμός, επινόησε και εφάρμοσε ένα πρωτότυπο ευφυέστατο και ιδιαιτέρως τολμηρό σχέδιο στήριξης του τρούλου. Κατόρθωσε να στηρίξει τον τρούλο με μια εντυπωσιακή μέθοδο, αποφεύγοντας να βάλει κολώνες στο κέντρο του ναού.

Ο αρχιτέκτων και πρωτομάστορας της εποχής, θέλοντας να κρατήσει τον τρούλο- στον οποίο δεσπόζει το ψηφιδωτό του Παντοκράτορα- ορατό από την είσοδο, αλλά και για να υπάρχει ευρυχωρία και επαρκής φωτισμός, επινόησε και εφάρμοσε ένα πρωτότυπο και ιδιαιτέρως τολμηρό σχέδιο στήριξης του τρούλου. Κατόρθωσε να στηρίξει τον τρούλο με μια εντυπωσιακή μέθοδο, αποφεύγοντας να βάλει κολόνες στο κέντρο του ναού....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-thrilos-tou-protomastora-pou-zilepse-to-epitevgma-tou-voithou-tou-ke-ton-dolofonise-panagia-i-parigoritissa-i-vizantini-ekklisia-tis-artas-me-ton-protoporiako-troulo-pou-eorit

Το σύστημα στήριγμα του κεντρικού τρούλου της Παρηγορήτισσας είναι πραγματικά πρωτότυπο και τολμηρότατο, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη και κάνει τον ναό μοναδικό στον κόσμο. Το σχέδιο είναι το εξής:

Σε κάθε γωνία του κεντρικού τετράγωνου χώρου τοποθετήθηκαν από ένα ζευγάρι παραστάδες.
Πάνω σε αυτές τις παραστάδες τοποθετήθηκαν οριζόντιοι προβόλοι μπηγμένους στους πλάγιους τοίχους, που αφήνουν ελεύθερο τον χώρο.
Στις νέες αυτές προβολές τοποθετήθηκε δεύτερος όροφος κιόνων.
Πάνω στους κίονες στήριξαν καμάρες.
Τέλος πάνω στις κάμαρες κτίσθηκε ο τρούλος.

Το σύστημα αυτό μας δίνει ένα πυραμοειδές σχήμα, που αφήνει ελεύθερο χώρο για φωτισμό και επιπλέον επιτρέπει στον επισκέπτη να βλέπει τον τρούλο από την κεντρική είσοδο. Τα κιονόκρανα φαίνεται να είναι παρμένα από διάφορα κτίρια της Αμβρακίας ακόμα και της αρχαίας Νικόπολης. Κάποιοι από τους κίονες, λόγω του μεγάλου βάρους που σήκωναν έσπασαν και έπεσαν. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη, όταν ο Φαϊκ πασάς κατέλαβε την Άρτα προσπάθησε να αποσπάσει από τα μνημεία της Άρτας διάφορα γλυπτά για να στολίσει το τζαμί του. Ανάμεσα στα άλλα θέλησε να αφαιρέσει και κάποιους από τους κίονες στήριξης του τρούλου. Καθώς όμως προσπαθούσαν να τις πάρουν, οι πρόβολοι έσπασαν και σκότωσαν όλους τους ανθρώπους του πασά, μετά από αυτό δεν ξαναπροσπάθησε ποτέ κάτι ανάλογο ο Φαϊκ.

Ο ναός και το όνομα της Παρηγορήτισσας τυλίγεται από έναν εξαιρετικά όμορφο λαϊκό θρύλο. Ο πρωτομάστορας που έκτιζε το ναό ήταν φημισμένος και γι' αυτό περιζήτητος τεχνίτης. Κατά το κτίσιμο του ναού, λοιπόν, χρειάστηκε να λείψει μακριά για πολύ καιρό, καθώς τον είχαν καλέσει για να βγάλει τα σχέδια κάποιας άλλης εκκλησίας, αφήνοντας στο πόδι του τον βοηθό του. Εκείνος πανέξυπνος, άλλαξε τα σχέδια και η εκκλησία έγινε ασύγκριτα ωραιότερη από ότι είχε αρχικά σχεδιαστεί. Όταν ο πρωτομάστορας γύρισε και είδε το αποτέλεσμα, έσκασε από ζήλια. Για να τιμωρήσει τον βοηθό του για την πρωτοβουλία που πήρε, τον κάλεσε στην στέγη για να του δείξει κάποιο λάθος του και τον έσπρωξε από εκεί. Καθώς έπεφτε ο κάλφας πιάστηκε από τον πρωτομάστορα παρασέρνοντας και εκείνον στην πτώση. Η Παναγία φανερώθηκε στην μάνα του κάλφα για να την παρηγορήσει για τον άδικο χαμό του γιου της.